توصیه های تغذیه ای به افراد مبتلا به پیش دیابت

 14 ژوئن 2016- در یک فرد مبتلا به پیش دیابت مقدار قند خون افزایش می یابد اما به میزان ابتلا به دیابت نمی رسد. بسیاری از افراد مبتلا به پیش دیابت از ابتلا خود به این بیماری مطلع نیستند، چنانچه این بیماری کنترل نشود، بین 15 تا 30 درصد از این افراد در طی 5 سال به دیابت نوع 2 مبتلا می شوند.

دو عامل کلیدی شیوه ی زندگی یعنی رژیم غذایی سالم و انجام ورزش منظم، دو روش اصلی در جلوگیری از پیشرفت بیماری بسوی دیابت کامل می باشند.

نتایج برنامه ی پیشگیری از دیابت که در آمریکا از سال 2001 آغاز شده است، نشان داد کاهش متوسط 15 پوند از وزن در طی سال اول ابتلا به پیش دیابت می تواند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را تا 58 درصد برای بیش از 3 سال کاهش دهد. محققان دانشگاه جان هاپکینز اعلام کردند ترکیبی از رژیم غذایی و ورزش می تواند از پیشرفت پیش دیابت به دیابت کامل جلوگیری کند. چنانچه با این روش فرد بتواند ده درصد یا بیشتر از وزن خود را در سال اول برنامه ی پیشگیری کاهش دهد، خطر دیابت نوع 2 تا 85 درصد در طی 3 سال  کاهش می یابد.

 رژیم غذایی مناسب برای افراد مبتلا به پیش دیابت

 روشهای متفاوتی برای رژیم پیش دیابت ارائه شده است، محققان کلینیک مایو پیشنهاد می کنند غذاهایی که حاوی مقادیر کمی چربی بوده، کالری کم و فیبر زیادی دارند برای این افراد مناسبند. به این ترتیب مقادیر زیادی میوه، سبزیجات، غلات کامل، گوشتهای بدون چربی و حبوبات غنی از پروتئین به این افراد  توصیه می شود. مصرف بیشتر میوه جات و سبزیجاتی به افراد مبتلا به پیش دیابت توصیه می شود.

برای کمک به این افراد، شاخص گلایسمیک یا GIابزار مفیدی است. این ابزار، غذاها را بر اساس چگونگی تأثیر آنها بر قند خون طبقه بندی می کند. برخی از کربوهیدرات ها آهسته هضم شده و بتدریج قند را به جریان خون آزاد می کنند، سایر کربوهیدراتها بسرعت هضم شده و قند خون را سریعاً افزایش می دهند. از آنجائیکه در روش پیشگیری هدف ثابت نگه داشتن قند خون است، غذاهایی با مقدار GIکم تا متوسط برای رژیم غذایی این افراد مناسب است.

غذاهایی با مقدار GI55 یا کمتر، قند خون را به آهستگی افزایش می دهند و غذاهایی با GI70 و بالاتر مقدار قند خون را بسیار سریعتر بالا می برند. غذاهایی با GIبین 56 تا 69 به عنوان غذاهایی با GIمتوسط طبقه بندی می شوند و قندخون را با سرعت متوسطی تغییر می دهند. تشخیص مقدار GI  یک ماده ی غذایی با نگاه کردن به آن میسر نیست اما توصیه هایی برای تشخیص GIغذاها وجود دارد:

·        غذاهای حاوی شکرهای تصفیه شده یا روغن ها که معمولاً دارای مقدار GIبالاتری نسبت به غذاهای حاوی شکرهای طبیعی و کم روغن هستند.

·         غلات کامل و غلات صبحانه ی کامل، دارای GIپایین تری نسبت به نانهای سفید، غلات صبحانه  و برنج هستند.

·         سیب زمینی شیرین، اکثر سبزیجات، میوه های کال و حبوبات دارای مقادیر کمتری GIنسبت به  سبزیجات نشاسته ای سفید مانند  سیب زمینی معمولی هستند.

·         اکثر میوه ها و سبزیجات رسیده  دارای مقادیر GIبالاتری هستند.

·        لبنیات با چربی کم دارای مقدار GIکمتری نسبت به لبنیات پرچرب یا تهیه شده از شیر کامل هستند.

·        پاستاها غالباً دارای GI  پایینی هستند  که به دلیل نوع اتصالات نشاسته ای آنها است.

·        رشته های فرنگی گیاهی نظیر ورمیشل(رشته ی سوپ) دارای مقادیر پایین GIهستند.

·        برنج بخار پزشده، برنج باسماتی و برنج قهوه ای دارای مقادیر پایین GIنسبت به برنج دانه کوتاه  یا برنج سفید هستند.

·        اکثر انواع ماهی ها دارای  GIپایینی نسبت به ماکیان و گوشت  گوساله هستند .

·        اوت میل خانگی(جو پخته همراه با شیر بدون شکر) یا جو خرد شده دارای GIپایین تری نسبت به  اوت میل آماده یا بسته بندی است.

 برای انتخاب راحت تر غذاها بر اساس GI، دانشکده ی پزشکی هاروارد یک فهرست از 100 غذای رایج را با مقادیر GI  آنها مشخص کرده است.همچنین ابزارهایی بصورت آنلاین دسترس می باشند که می توانند مقدار GIغذاها را بر اساس ترکیبات موجود در آنها برای شما محاسبه کنند، حتی برخی غذاها دارای علامتی برای نشان دادن مقدار GIهستند .

عوامل خطر و پیش بینی دیابت

 مانند دیابت، پیش دیابت نیز یک اختلال متابولیکی است بنابراین بسیاری از عوامل می تواند با توانایی بدن برای سوخت و ساز، جذب یا ذخیره ی انرژی تداخل کرده و بر این  وضعیت  تأثیر گذارد.

مقدار قندخون می تواند به دلیل ناکافی بودن تولید انسولین یا اختلال در بیان انسولین و یا عدم پاسخ صحیح  سلولها به انسولین افزایش یابد. سن، وزن و فعالیت فیزیکی همگی نقش اساسی در پیش دیابت دارند، بیشترین خطر افراد بالای 40 سال، غیر فعال و دارای اضافه وزن یا چاق را تهدید می کند.

قومیت و فرهنگ نیز بر خطر ابتلا به پیش دیابت تأثیر دارد. کشورها و فرهنگ هایی که دارای نرخ بالاتری از شیوع دیابت هستند همچنین دارای نرخ بالاتری از پیش دیابت می باشند.

جزایر اقیانوس آرام و آسیای جنوبی وهمچنین افراد آمریکایی آفریقایی تبار، کارائیبی، آسیایی و لاتین تبار همگی درمعرض خطر بالاتری برای پیش دیابت هستند.

سایرعوامل خطر عبارتنداز:

·        داشتن نسبت مستقیم با افراد دیابتی

·         فشار خون بالا

·        دارای مقادیر بالاتری گلیسرید

·        پایین بودن کلسترول خوب یا (HDL)

·        داشتن چربی شکمی

·        ابتلا به سایر بیماریها مانند سندرم تخمدان پلی کلیستیک(pcos)، دیابت بارداری، تستوسترون پایین درمردان

·        بیماریهای قلبی

علایم هشدار دهنده ی پیش دیابت

تشخیص علایم پیش دیابت غالباً سخت است حتی ممکن است هیچ علامتی برای آن  در فرد مشاهده  نشود.

افزایش تشنگی و تکرر ادرار از نشانه های سنتی این بیماری است. بالا بودن مقدار قند خون همچنین می تواند سبب خستگی، عدم تمرکز و تغییرات غیر منتظره در وزن افراد شود.

 تیرگی پوست که به نام آگانتوز نیگریکنس شناخته می شوند، می تواند در نواحی خاصی از بدن از جمله گردن، آرنج، بند انگشتان و زانو پدیدار شود، یکی دیگر از علایم،  دیر ترمیم شدن زخم ها نسبت به حالت عادی است.

 پیشگیری از پیشرفت پیش دیابت به دیابت کامل

مدیریت پیش دیابت اغلب از طریق ترکیبی از رژیم غذایی، ورزش و کاهش وزن امکان پذیر است. برنامه ی ورزشی یکی از راه های مدیریت پیش دیابت است، تمرکز روشهای مدیریت این بیماری بر کاهش و ثبت قند خون بنا نهاده شده است، فعالیت فیزیکی موجب مصرف قند خون و چربیهای ذخیره شده ی اضافه می گردد.

 محققان استرالیایی به افراد مبتلا به پیش دیابت انجام 210 دقیقه فعالیت ورزشی متوسط یا 125 دقیقه فعالیت ورزشی شدید را درهفته توصیه می کنند. انجمن دیابت آمریکا انجام 30 دقیقه فعالیت ورزشی را برای حداقل 5 روز در هفته( ترجیحاً همه ی روزهای هفته) به این افراد توصیه می کند. فعالیت هایی مانند دویدن یا با پیاده روی سریع، تمرینات استقامتی و انعطاف پذیری، همگی به عنوان فعالیت های ورزشی  مناسب به این  افراد توصیه شده است.

اقدامات دیگری برای پیشگیری از پیش دیابت و کنترل این بیماری در سالهای اخیر معرفی شده است: اخیراً در مجله ی امریکایی  Respiratory and Critical Care Medicineمحققان نشان دادند استفاده از دستگاه های فشار ثبت مداوم در راههای هوایی یا CPAP، به کاهش قند خون افراد مبتلا به آپنه ی  خواب کمک می کند، بنابراین اگر شما به آپنه ی انسدادی مبتلا هستید، درمان آنرا آغاز کنید زیرا این بیماری تأثیر چشمگیری بر پیش دیابت دارد.

با این حال تمام قند موجود در خون از رژیم غذایی وارد بدن می شود بنابراین رژیم غذایی بخش بسیار مهمی از برنامه ی مدیریت پیش دیابت است.

سایر توصیه های تغذیه ای برای افراد مبتلا به پیش دیابت

انجمن دیابت آمریکا ادعا می کند افرادیکه در رعایت رژیم غذایی پیش دیابت، موفق شده اند دارای چند چیز مشترک هستند: گذشته از کاهش مقدار کالری و چربی مصرفی خود، نگه داشتن مقدار قندخون در یک مقدار ثابت بسیار مهم است.

افراد مبتلا به پیش دیابت باید از وقایعی که موجب تغییرات زیاد در مقدار قند خونشان می شود مانند  گرسنه ماندن طولانی مدت بپرهیزند. خوردن صحیح  وعده های غذایی به طور منظم در طول روز کلید ثابت نگه داشتن قند خون است. باید از متعادل بودن وعده های غذایی خود اطمینان یابند، هر وعده باید حاوی مقادیر معینی  پروتئین کم چرب یا بدون چربی، چربیهای سالم و کربوهیدرات باشد.

 انجمن دیابت کانادا از روشهای مدیریت سنتی وزن برای افراد مبتلا به پیش دیابت نظیر روش بشقاب و شمارش کربوهیدراتها حمایت می کند.

خوردن غذا در خارج از خانه ، رعایت رژیم غذایی را برای همه ی افراد سخت می کند. توصیه های عمومی عبارتند از : تقسیم غذا با یکی از افراد یا دوستان در رستوران، سفارش پیش غذا بجای غذای اصلی، بررسی منوی غذایی رستوران قبل از سفارش یا از طریق اینترنت (چنانچه رستوران اطلاعات غذایی آنلاین داشته باشد). برخی از افراد مبتلا به پیش دیابت  در کنار رژیم غذایی و ورزش به مصرف دارو نیاز دارند، مطالعات اخیر نشان داده است به ندرت پزشکان از دارو برای مدیریت پیش دیابت استفاده  می کنند. مطالعه ای که در سالنامه ی طب داخلی منتشر گردید نشان داد پزشکان آمریکایی داروی  متفورمین را در کمتر از 4 درصد از موارد پیش دیابت  تجویز می کنند.

تحقیقات دانشگاه  لستر در انگلستان  نشان داده است که تغییرات در رژیم غذایی همراه با افزایش ورزش به مراتب  بیشتر از استفاده از داروها به تنهایی در پیشگیری از تبدیل پیش دیابت به دیابت کامل موثر می باشد.

منبع: www.medicalnewstoday.com/articles/311056.php